Filmy żołnierz, śmierć, druga wojna światowa

„Tajemnica twierdzy szyfrów” to osadzona w realiach II wojny światowej ekranizacja bestsellerowej powieści Bogusława Wołoszańskiego pt. „Twierdza szyfrów”. 13-odcinkowy fabularny serial telewizyjny ze znakomitą obsadą w reżyserii Adka Drabińskiego. To wielkie historyczne widowisko, kino wojenne o wartkiej, trzymającej w napięciu akcji. Są tu efektowne sceny batalistyczne z udziałem m.in. artylerii przeciwlotniczej, owiana tajemnicą maszyna „ryba-miecz”, polski szpieg w niemieckim mundurze, walka wywiadów, splatające się wątki, dramatyczne wydarzenia rozgrywające się w mrocznych tunelach i zamkach z malowniczymi plenerami Dolnego Śląska w tle.

Wiosna 1945 roku. Oddziały I Armii Wojska Polskiego zbliżają się do Wału Pomorskiego. Brnąc przez błoto, zalane leśne trakty mozolnie zbliżają się do Kołobrzegu. Niemcy nie zamierzają poddać się bez walki i zacięcie bronią swych pozycji. Kompania dowodzona przez porucznika Kotarskiego, której radiowy kryptonim brzmi „Jarzębina”, bierze czynny udział w zmaganiach. Żołnierze są już zmęczeni walką. Chcą wracać do swoich najbliższych, marzą o spokojnym, cichym, własnym kawałku ziemi. Po wkroczeniu do Kołobrzegu walki toczą się o każdy dom, każdy pokój, każdy skrawek ziemi. Po ciężkim boju polscy żołnierze wypierają hitlerowców z miasta i dochodzą do Bałtyku. Niestety nie wszyscy. Nie ma wśród nich już porucznika Kotarskiego i wielu jego towarzyszy.

Joe Roberts wraz z czwórką innych więźniów, trafia do najgorszego brytyjskiego, wojskowego więzienia. Palące słońce, ciągła musztra i ćwiczenia mają zrobić z trafiających tam szumowin prawdziwych żołnierzy. Najgorsze jest jednak wzgórze, usypane specjalnie na środku placu. Piątka nowych więźniów trafia pod komendę nowego strażnika. Williams nie bacząc na nic nadużywa swoich praw, doprowadzając do śmierci jednego z nich i wycieńczenia pozostałych. Nie chcąc podzielić jego losu, czwórka więźniów postanawia wszcząć bunt.

Opowieść rozgrywa się podczas drugiej wojny światowej. Bogdan Sowik i Stanisław Krawczyk przebywają w obozie w Związku Radzieckim. Jest czas tworzenia, z pomocą Armii Radzieckiej, Ludowego Wojska Polskiego. Obaj bohaterowie, razem z innymi Polakami, trafiają nad Okę do polskiej armii i ruszają do walki z Niemcami szlakiem bojowym I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

Zima 1945 roku. Emerytowany maszynista Walczak prowadzi transport wojskowy na front zachodni. Towarzyszy mu Roman. Droga przez wyzwolone tereny jest nadal niebezpieczna. Zostają ostrzelani przez Niemców, ginie część załogi, spotykają dziewczynę z obozu. Na stacji ich pociąg zostaje opanowany przez Niemców. Od teraz muszą być na ich usługach.

Awangardowy malarz Leonardo Ferri (Franco Nero), zmęczony bezwzględnością handlarzy eksploatujących jego talent, popada w obłęd. Jest jednak zbyt cennym źródłem zysku, aby mu pozwolono egzystować w spokojnym wiejskim ustroniu.

30 listopada 1941 roku przylatuje do Kujbyszewa premier rządu polskiego, Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski. Na pokładzie samolotu rozmawia z młodym porucznikiem Andrzejem Radwanem, któremu poleca pozostanie w ambasadzie polskiej w Kujbyszewie, gdyż - jak mówi - chce tam mieć zaufanego człowieka.

Inspiracją do powstania tej telewizyjnej produkcji była autentyczna historia, która wydarzyła się w czasach II wojny światowej na terenie Generalnej Guberni. Opowieść, po której pozostał jedynie sygnet i nigdy nie przeczytany list, to portret wzajemnych relacji kobiety i mężczyzny, których wojna postawiła po dwóch stronach barykady. Dla Elżbiety, polskiej hrabiny jest oczywiste, że w takim układzie nie ma szans na miłość. Kapitan Friedrich von Odenthal, niemiecki oficer stacjonujący w majątku hrabiny, mimo wszystko liczy na to, że jego uczucie do hrabiny zostanie odwzajemnione - w końcu łączy ich umiłowanie kultury i sztuki, szlacheckie pochodzenie, wrażliwość.

Kiedy Japonia poddaje się pod koniec II wojny światowej, żołnierz japoński wycofuje się do dżungli w Filipinach, aby sam kontynuować wojnę przez kolejne 10 000 dni.